राजे धर्मराव विज्ञान महाविद्यालय अहेरी येथे आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक विषयक एक दिवसीय कार्यशाळा संपन्न

ISS वर कार्यशाळा यशस्वी — विज्ञानप्रेमींनी घेतला अंतराळाचा अनुभव

अंतराळात उंच भरारी, अहेरीत ज्ञानाची खुमारी!

१७ जुलै २०२५ रोजी राजे धर्मराव विज्ञान महाविद्यालय, अहेरी येथे एक दिवसीय कार्यशाळेच्या माध्यमातून आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) या वैश्विक उपक्रमाचा अभ्यास करण्यात आला. भौतिकशास्त्र विभागाच्या पुढाकाराने घेण्यात आलेल्या या कार्यक्रमात महाविद्यालयातील शेकडो विद्यार्थी, शिक्षकवृंद व विज्ञानप्रेमींनी भाग घेतला. यामध्ये ज्ञान, जिज्ञासा आणि विज्ञानप्रेरणेचा सुंदर संगम अनुभवायला मिळाला.

या कार्यशाळेचा उद्देश स्पष्ट होता—विद्यार्थ्यांना जागतिक पातळीवरील अंतराळ संशोधनाची ओळख करून देणे. तंत्रज्ञान, जागतिक सहकार्य आणि विज्ञानाच्या आकाशगंगेत ISS चे स्थान समजावून देणे हा कार्यशाळेचा मुख्य हेतू होता. भौतिकशास्त्र विभागप्रमुख प्रा. अतुल खोब्रागडे यांच्या संकल्पनेतून साकारलेला हा उपक्रम, विज्ञानाच्या आविष्काराला स्थानिक पातळीवर घेऊन आला.

कार्यक्रमाची सुरुवात प्राचार्य प्रा. रमेश हलामी यांच्या हस्ते झाली. त्यांनी स्वर्गीय राजे सत्यवानराव महाराज यांच्या स्मृतीला अभिवादन करून कार्यशाळेचे उद्घाटन केले. उद्घाटनाच्या सत्रात प्रा. खोब्रागडे यांनी ISS हे केवळ अंतराळातील प्रयोगशाळा नसून, मानवतेच्या सहकार्याचे प्रतीक असल्याचे विवेचन केले. त्यानंतर प्रा. अनिकेत गोंडे यांनी विद्यार्थ्यांना सजीव सादरीकरणाच्या माध्यमातून खालील मुद्द्यांवर प्रकाश टाकला:

• आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाची ऐतिहासिक पार्श्वभूमी, रचना व निर्माण प्रक्रियेतील सहकार्य

• सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणातील विज्ञान प्रयोगांचे व्हिडीओ प्रदर्शन

• स्थानकातील अंतराळवीरांचे दैनंदिन जीवन दाखवणाऱ्या आभासी भ्रमण सत्रांचा समावेश

कार्यशाळेतील सर्व सत्रे परस्परसंवादी होती, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांचा सहभाग अधिक सजीव व सखोल झाला. विद्यार्थ्यांनी ISS वरील जीवनपद्धती समजून घेतली आणि अंतराळ विज्ञानाबाबत नव्या दृष्टिकोनाने विचार करण्यास प्रवृत्त झाले.

प्राचार्य प्रा. रमेश हलामी यांनी आपले विचार मांडताना म्हटले, “अंतराळ विज्ञान ही केवळ भविष्यातील संकल्पना नसून, ती आजच्या पिढीसाठी एक प्रेरणादायी वास्तव आहे. अशा कार्यशाळा विद्यार्थ्यांमध्ये वैज्ञानिक दृष्टिकोन वृद्धिंगत करण्यास उपयुक्त ठरतात.”

कार्यशाळेच्या सांगता सत्रात प्रा. आदेश मंचालवार यांनी संयोजन समितीचे कौतुक करत, प्रत्येक सहभागी सदस्याचे आभार मानले. प्रा. कुणाल वणकर, डॉ. अरविंद राठोड, प्रा. कांचन धुर्वे, प्रा. व्येकटेश इप्पाला यांच्या कौशल्यपूर्ण सहकार्याने कार्यक्रम यशस्वीरित्या पार पडला.

 “या कार्यशाळेमुळे मला अंतराळात काम कसे केले जाते, याची सखोल समज मिळाली. अशा सत्रांनी मला वैज्ञानिक क्षेत्रात करिअर करण्यासाठी प्रेरणा मिळाली आहे.”

- विद्यार्थिनी महेक सय्यद 

या उपक्रमाच्या यशस्वीतेमुळे परिसरातील इतर महाविद्यालयांसाठीही एक मार्गदर्शक ठरला आहे. भविष्यातील अशा शैक्षणिक उपक्रमांना अधिकाधिक विद्यार्थ्यांनी सहभागी व्हावे, हीच आयोजकांची अपेक्षा आहे.